Doğru düşünmenin kurallarını koyan mantık, tasavvur ve tasdik olarak iki kısma ayrılır. Tasavvur bölümünün amacı, tasavvurî bilinenlerden tasavvurî bilinmeyenlere ulaşmaktır. Dolayısıyla tasavvurî bilinmeyenlere ulaşmak için tariflere ihtiyaç duyarız. Bu makalede İşrâk felsefesinin önemli temsilcilerinden biri olan Şemsüddîn Şehrezȗrî’nin (öl. 687/1288’den sonra) tarif hakkındaki görüşleri, problemleri ele alış şekli ve bunlara verdiği cevaplar incelenmektedir. Şehrezûrî, müstakil felsefe ansiklopedisi olarak ifade edilebilecek olan Resâ’ilü’ş-Şecereti’l-ilâhiyye eserinin yanı sıra Sühreverdî’nin (öl. 587/1191) Hikmetü’l-işrâk ve et-Telvîhât eserlerine şerh yazmıştır. Şehrezûrî’nin tarif konusundaki görüşlerini Resâ’ilü’ş-Şecereti’l-ilâhiyye eseri başta olmak üzere Hikmetü’l-işrâk ve et-Telvîhât’a yazdığı şerhler esas alınarak incelenmiştir. Şehrezûrî, Resâ’ilü’ş-Şecereti’l-ilâhiyye ve et-Telvîhât şerhinde tarif konusunu Meşşâî tarzda ele alırken, Hikmetü’l-işrâk şerhinde ise Sühreverdî’yi takip ederek İbn Sînâcı tarif teorisine yönelik eleştirilerini incelemektedir. Şehrezûrî, Resâ’ilü’ş-Şecereti’l-ilâhiyye’de tarif konusunu tarif eden-tarif edilen ilişkisi bağlamında ele almaktadır. Tarifte meydana gelebilecek hataları ise Sühreverdî’nin et-Telvîhât’ını esas alarak ortaya koymaktadır. Hikmetü’l-işrâk şerhinde ise İbn Sînâ’nın (öl. 428/1037) el-İşârât’ta ortaya koyduğu tarif teorisini eleştirerek, tarifin zorluğuna dikkat çekmektedir. Özellikle tarifin cins ve ayrımdan meydana geldiği iddiası Şehrezûrî tarafından ciddi bir şekilde eleştiriye tabi tutulmuştur. Çalışmamızda ilk olarak tarifin, kendisinin hakikatinin belirlenmesi yani doğru bir şekilde nasıl tarif edileceği ele alınmakta ve Şehrezûrî’nin bu konu hakkındaki görüşleri incelenmektedir. Daha sonra beş tümele dayanarak ortaya çıkan tarif çeşitleri, misal ve kavram yoluyla tarif; tarifte dikkate alınması gereken şartlar Şehrezûrî’nin görüşleri çerçevesinden bakılarak ele alınmaktadır. Son olarak ise Şehrezûrî’nin, Fahreddin Râzî’nin (öl. 606/1210) ileri sürdüğü tarifin imkânına yönelik itirazlarını nasıl ele aldığı ve ne şekilde çözüm sunduğu incelenmektedir. Ayrıca onun İslâm mantık geleneğindeki yeri, önemi ve katkıları belirlenmeye çalışılacaktır.


    Access

    Download


    Export, share and cite



    Title :

    Şehrezûrî’nin Tarif Konusundaki Görüşleri


    Contributors:
    Adem Evmeş (author)


    Publication date :

    2023




    Type of media :

    Article (Journal)


    Type of material :

    Electronic Resource


    Language :

    Unknown




    Tarif-Dschungel

    Online Contents | 1995


    Der DB-Tarif

    Lipke, Frank / Nieft, Konrad | IuD Bahn | 2007


    Tarif und Standort

    Esenwein-Rothe, Ingeborg | SLUB | 1957


    Histoire du tarif

    Molinari, Gustave | TIBKAT | 1847


    Der Britische Zoll-Tarif

    GWLB - Gottfried Wilhelm Leibniz Bibliothek | 1858